Wie je met wielerwedstrijden en/of extreme sporten bezighoudt, zal vroeg of laat de term “Ultracycling” tegenkomen. Maar wat is Ultracycling precies?
Als je meer dan de gebruikelijke marathonafstand loopt, is dat Ultra-Running. Als je aan de vastgestelde triatlonafstanden nog een stuk toevoegt, is dat een Ultra-Triathlon. Fiets je bij Ultra-Cycling dan gewoon meer dan … ja wat dan? De grote wielerwedstrijden worden namelijk niet gedefinieerd door de afstand, de route van de Tour de France verandert bijvoorbeeld elk jaar een beetje. Daarom is er ook voor Ultracycling geen vaste definitie.
|
Veel sporters begrijpen onder Ultracycling gewoon meer fietsen. Verder dan normale dagwedstrijden. Langer dan gebruikelijke etappewedstrijden. Meer hoogtemeters dan normale bergtochten. Of meer uren in het zadel dan een mens normaal gesproken achter elkaar wakker is. |
"Meer" beschrijft Ultracycling dus al vrij goed – het gaat er in wezen om te ontdekken hoeveel belasting een menselijk lichaam aankan. Want vaak geldt naast werkelijk gigantische afstanden de Non-Stop-regel als onderscheidend kenmerk tussen wielerwedstrijden en Ultracycling (maar ook niet altijd, en wat Non-Stop betekent, kom je zo te weten).
Zijn wielerwedstrijden zoals de Tour de France dan geen Ultracycling?
Meer fietsen dan een normaal mens zoal bedenkt … dat geldt eigenlijk voor veel wielerwedstrijden. Zijn de grote wielerwedstrijden over meerdere etappes en Ultracycling dan niet hetzelfde?
In feite verschillen deze wedstrijden niet zo veel, terwijl de renners op de fiets zitten. Dan is het trappen, trappen, trappen… Maar er zijn twee cruciale verschillen:
- Bij etappewedstrijden wordt overdag gereden, 's avonds wordt de klok stilgezet en pas vanaf de volgende start loopt hij weer verder. Bij Ultracycling wordt de tijd meestal non-stop gemeten. Dit leidt tot extreem slaapgebrek, meer daarover lees je verderop.
- Bovendien is de organisatie eromheen een heel ander verhaal. Terwijl bij de wereldberoemde wedstrijden veel ondersteuning op de fietsprofessionals wacht, zijn Ultracycling-uitdagingen vaak wel in een of andere vorm georganiseerd, maar onderweg meestal self-supported. Dat betekent: Geen teamvoertuig met chef-monteur, reserveonderdelen of zelfs complete reservefietsen in de sleep. Geen drankstations. Geen pasta-party voor de start. Geen massages voor de verkrampte kuiten. Zelfvoorziening is het devies.
Non-Stop Ultra-Cycling
Veel races in Ultracycling worden volgens het Non-Stop-principe gereden, want er zijn geen dagetappes waarna de renners even zouden kunnen uitrusten. De klok loopt vanaf de start door tot de finish, en dat vaak dagenlang! Dit leidt ertoe dat de atleten zich vaak slechts een tot twee uur slaap gunnen voordat ze weer in het zadel stappen. Non-stop maakt daarom ook relatief kleine afstanden of korte tijden zoals 500 km of 32 uur tot een ware helletocht.
Deze ultracycling evenementen vereisen niet alleen een uitstekende conditie, ze vereisen ook ervaring, een eerlijke zelfinschatting en goede planning. Vooral als de rit self-supported is, kunnen comfortabele slaapplaatsen onderweg moeilijk te vinden zijn, deze evenementen brengen de rijders dus echt tot het uiterste van hun uithoudingsvermogen!
Ultracycling met tijdmeting of tijdslimiet
Moet je voor ultracycling de stopwatch pakken? Dat hangt ervan af... Afbeelding © Veri Ivanova op Unsplash
Wat betreft het gebruik van een stopwatch zijn er bij ultracycling drie varianten:
Ultracycling kan zeker een wedstrijdkarakter aannemen, met tijdmeting, prijsuitreiking en alles erop en eraan. Bij sommige races word je uitgedaagd om tegen jezelf te strijden, de laatste beetje energie te mobiliseren en je persoonlijke records te verbreken. Bij andere races neem je het daarentegen klassiek hoofd-aan-hoofd op tegen de andere deelnemers.
Vooral bij langere ritten is er geen tijdmeting in de eigenlijke zin. Wanneer in Ultra Distance Cycling duizenden kilometers moeten worden overwonnen, is er vaak geen tijdmeting, maar wel een tijdslimiet, waarin de deelnemers de finish moeten hebben bereikt. Er is dan geen winnaar, maar wel een hoop “finishers”.
Mogelijkheid nummer drie: Als je op eigen houtje vertrekt om een bijzonder grote afstand te overbruggen, kun je je tijdschema natuurlijk zelf bepalen.
Ultracycling is meestal self-supported
Als een ultracycling fietswedstrijd zich richt op zelfvoorziening , is er van de organisator geen enkele hulp. Voor voeding, watervoorraad, bagage en fietsreparaties zijn de rijders volledig zelf verantwoordelijk. Afhankelijk van wat de organisatoren voorschrijven, is hulp van buitenaf volledig verboden of op zijn minst zelf te organiseren. Hier wordt niet alleen de sportieve ambitie op de proef gesteld, ook organisatietalent, zelfredzaamheid en zelfstandigheid worden getest.
Vaak moet het bagagetransport ook zelf worden geregeld, de fiets wordt dus in beste bikepacking-stijl beladen, waar het maar kan. Als er geen tijdslimiet is opgegeven, kan ultra-cycling zelfs met een cargofiets of bagageaanhanger plaatsvinden!
Ultra Endurance Cycling
Twee soorten ultra cycling races kom je het vaakst tegen, de ene gaat over een ultra-grote afstand, de andere duurt ultra-lang. In beide gevallen wordt het uithoudingsvermogen zwaar op de proef gesteld.
Ultra Endurance Cycling naar afstand
500 km op de fiets is voor een normaal sportief persoon al veel. Hoe klinken dan 3000, 5000 of zelfs 10.000 km? Dergelijke ultralange uitdagingen staan bekend als Ultra Distance Cycling. Hier moet je gewoon volhouden en uithoudingsvermogen (Engels: “endurance”) bewijzen.
Maar laten we klein beginnen – zelfs afstanden van 500 km kunnen ultracycling zijn en je uithoudingsvermogen flink op de proef stellen. We hebben het dan over 500 km aan één stuk en zonder pauze, dus non-stop!
Bij het oversteken van een continent of een bergketen, bij een “Race across France” of “Race around Austria” komen enkele duizenden kilometers samen, en de ritten worden daarmee beschouwd als Ultra Distance Cycling. Je hebt het hierboven gelezen, er is geen vaste definitie, maar vanaf ongeveer 3000 tot 4000 km mag een tour of een race zich ultracycling noemen. Bij de Trans Canada Bike Race werd in 2022 de langste route ter wereld gereden, namelijk maar liefst 12.500 km! Of er ooit een nieuwe editie van deze uitdaging zal komen, is helaas nog niet zeker.
Het kan echter ook verticaal: Een bijzondere uitdaging is het verzamelen van hoogtemeters in plaats van kilometers. Er zijn atleten die wereldrecords in klimmen breken, de hoogste toppen bereiken of de Alpen oversteken, maar een bijzonder populaire ultracycling uitdaging is het “Everesting”. Hier is het de bedoeling om op de fiets hoogtemeters te verzamelen om in totaal de 8.848 meter van de Mount Everest te bereiken. Waar je hoogtemeters precies liggen, maakt niet uit. Je kunt enkele bergpassen in de Alpen rijden, meerdere keren een weg door de middelgebergten of honderden keren de spiraal van de uitrit in de parkeergarage nemen. Ook plannen zoals 10.000 hoogtemeters in 12 uur zouden echte ultracycling zijn.
Ultracycling kan ook betekenen dat je zoveel mogelijk hoogtemeters maakt. Alpen en middelgebergten bieden dan een spectaculair decor. Beeld © Axel Brunst op Unsplash
Ultra Endurance Cycling – naar uren
Bij Ultra Endurance Cycling moeten de deelnemers volhouden, het gaat erom 6 uur, 10 of 12 uur aan één stuk op de fiets te zitten en in die tijd de grootst mogelijke afstand te overbruggen. Bij kortere road time trials kan het normale slaapritme nog enigszins behouden blijven, in de volgende fase gaat het dan naast de innerlijke varkenshond ook de dag-nacht gewoonten te lijf.
Zowel in de motorsport als in de wielersport zijn 24-uursraces een bekende categorie. Als subcategorie gelden 24-h-Mountain-Races, hier gaat het niet alleen de hele nacht door, maar ook nog bergop. Ritten van meer dan 30 uur zijn dan al een echte uitdaging, want ook hier wordt geen einde van de werkdag gemaakt.
Deze ultracycling-uitdagingen brengen niet alleen de fitheid, maar ook het uithoudingsvermogen en de concentratie van de rijders tot het uiterste. Een non-stop race over meerdere dagen is dan het extreme geval.
Al met al kunnen we stellen: elke ultracycling volgt zijn eigen regels. De gemeenschappelijke deler is echter: meer. Meer kilometers. Meer hoogtemeters. Meer tijd in het zadel.
Rijd je ultracycling samen of alleen?
Ultracycling bestaat in georganiseerde vorm, dus in een groep of als race. Maar ook individuele strijders doen mee, vaak dienen sponsors, een goed doel of gewoon een persoonlijke, onvergetelijke ervaring als motivatie.
Ultracycling in teamverband, in het peloton of als individuele strijder – er zijn verschillende benaderingen. Er zijn georganiseerde gravel-, bikepacking- of MTB-evenementen, die vanwege de afgelegde afstanden of duur absoluut als ultracycling kunnen worden beschouwd, hier valt dan op een vastgestelde datum een gezamenlijke startschot voor alle aangemelde deelnemers. Er wordt gereden in het peloton, als duo, in teamverband of alleen, geheel zoals het zich uit de snelheden van de individuele deelnemers ontwikkelt. Bij bijna alle ultracycling-races is drafting – het rijden in de slipstream van anderen – verboden, alleen binnen een team of duo mag men elkaar ondersteunen.
Als basis voor ultracycling-uitdagingen kunnen ook fiets-ferroutes dienen, die door fietsers steeds weer graag onder de wielen worden genomen, routes over de Alpen, de trajecten van de Tour de France of langs de voormalige inner-Duitse grens zijn hier goede voorbeelden. Hier is er geen georganiseerde start, dus vertrek je wanneer en hoe het je bevalt. Wanneer extreme fietsers dergelijke tochten op eigen initiatief plannen en rijden, kan het zeker ultracycling worden, als de afstanden groot genoeg zijn. Omdat hier de tijdslimiet volledig wegvalt, wordt vaak ook van randonneuring gesproken, daarmee worden lange fietstochten zonder tijdsdruk bedoeld.
Welke ultracycling-evenementen zijn er?
Over het stuur in de zonsopgang – voor ultracycling-atleten bij non-stop races een bekend gezicht! Beeld © Luca J op Unsplash
Zoals je nu weet, zijn er veel verschillende extreme uitdagingen voor fietsers. Dit resulteert in een even veelzijdige selectie van ultracycling-evenementen. Hier hebben we een kleine selectie voor je:
Race Across America
Ongeveer 5000 km zijn het van de west- naar de oostkust van de VS, en die worden jaarlijks bij een ultralange fietsrace overwonnen. Daarbovenop zijn er nog ongeveer 52.000 hoogtemeters on top. De klok loopt de hele tijd, wat ertoe leidt dat de rijders zich gemiddeld ongeveer 2 uur slaap en rust achter elkaar gunnen, niet meer. Er is bij de “RAAM ” verschillende tijdslimieten voor dames (bijna 13 dagen), heren (ongeveer 12 dagen) en teams (ongeveer 9 dagen). Deelnemers of teams van deze ultrafietswedstrijd worden meestal ondersteund door een team dat in de auto volgt met voedsel, reserveonderdelen en een slaapplaats, het is dus een van de zeldzame ondersteunde races.
Trans Am Bike Race
De Trans Am voldoet qua route aan vergelijkbare criteria als de RAAM, maar is volledig zelf-ondersteund. Hier gaat het op racefietsen over verharde wegen, de snelwegen moeten worden vermeden. De partnerwedstrijd Bike Nonstop US werkt op een vergelijkbare manier, maar maakt een boog om drukke wegen. Deze ultrafietswedstrijd richt zich dus meer op een offroad-publiek.
Badlands
Badlands wordt beschouwd als een van de droomuitdagingen op Europese bodem. Ongeveer 750 km en 15.000 hoogtemeters klinkt op de een of andere manier haalbaar, waar blijft dan het “Ultra”? Hier zorgt de non-stopregel voor pit, de klok loopt vijf dagen lang door, terwijl de rijders zich door het ruige landschap van Zuid-Spanje worstelen. De hele race is zelfvoorzienend, dus de deelnemers moeten zelf zorgen voor voedsel, drank en fietsreparaties.
https://badlands.cc/badlands2023/
Terra Australis
Hier bestaat de ultrafietsuitdaging uit een volledig zelfvoorzienende 6250 km lange route van noord naar zuid dwars door Australië. Er is een aanbevolen startdatum en een routeplanning, de rest moet je zelf organiseren. De individuele tijdrit-regel zegt dat je niet tegen concurrentie rijdt, maar eerder je persoonlijke beste tijd moet neerzetten. Je mag onderweg natuurlijk boodschappen doen en ook fietsenwinkels bezoeken als je pech hebt. De regels schrijven echter voor dat je op de zelfde fiets de finish moet bereiken als waarmee je bent gestart. Hier is een goede fiets dus van het grootste belang, zodat je fiets je ultrafietservaring niet met een totale schade verpest.
https://www.breathtakingevents.info/about
Ultrafietsen brengt jou en je materiaal tot het uiterste!
Niet alleen de rijders die een ultrafietsuitdaging aangaan, moeten alles geven, ook aan de fietsen en het overige materiaal stelt ultrafietsen hoge eisen! Bij het materiaal komt het aan op een gezonde mix van laag gewicht en hoge belastbaarheid – en ook het rijcomfort is een belangrijke factor.
De meeste ultrafietstochten worden op endurance racefietsen of gravelbikes gereden. Bij races zoals de Trans Am Bike Race zouden ook Hardtails kan het juiste voertuig zijn. Of en welke fietstassen je nodig hebt, hangt af van hoe lang je onderweg bent en of je op self-support aangewezen bent. En let op - omdat nachtelijke ritten bij ultracycling heel gewoon zijn, worden uitstekende fietsverlichting, veiligheidsvesten of high-vis-kleding vaak door de organisator aanbevolen of zelfs verplicht!
Titelbeeld: Tim Foster op Unsplash
