Stuurverbouwing aan de fiets: Stuur & stuurpen correct monteren en afstellen

Waarom zou je tijd investeren in het monteren van het stuur? Heel eenvoudig – het cockpit van de fiets is letterlijk het draaipunt tussen jou en de fiets, het moet werken. Bovendien is het medeverantwoordelijk voor je zithouding en daarmee voor je comfort.

Hier leer je hoe je van stuur en stuurpen een stuurcentrum maakt dat optimaal comfort en meer prestaties levert.

Waarom is het de moeite waard om het stuur te verbouwen?

Je hebt het al gelezen – het stuur en de stuurpen bepalen hoe je bovenlichaam op de fiets gepositioneerd is. Ze beïnvloeden ook de stuureigenschappen van de fiets.

→ Als je dus niet comfortabel op de fiets zit en steeds weer te maken hebt met slapende handen, pijnlijke schouders of rugproblemen, is het de moeite waard om het stuur opnieuw uit te lijnen of stuur en stuurpen te vervangen.

→ Ook als je het gevoel hebt dat je je fiets niet goed onder controle hebt, kan een nieuw stuur of een andere stuurpositie helpen.

“Het cockpit” van de fiets bestaat uit een heleboel onderdelen die perfect moeten samenwerken, zodat je fiets past en werkt. Belangrijk zijn daarbij deze punten:

• Het stuur is een van de drie contactpunten tussen fiets en rijder en daarmee een essentiële factor voor comfort, stuurprecisie en veiligheid. Sturen zijn er in verschillende vormen en breedtes, die je houding en de stuureigenschappen sterk kunnen veranderen.
• De stuurpen wordt vaak niet echt opgemerkt, voor velen is het gewoon een onderdeel van het stuur. Maar het is eigenlijk een zelfstandig fietsonderdeel, het verbindt fiets en stuur. Zo is het ervoor verantwoordelijk dat je comfortabel, gecontroleerd en veilig onderweg bent. De lengte van de stuurpen heeft invloed op hoe gestrekt je zit. De stuurpen kan ook recht of naar boven of beneden gericht zijn, dan beweegt het stuur hoger of lager.
• Spacers zijn ringen in verschillende diktes, die je onder de stuurpen kunt leggen, zodat het cockpit in zijn geheel hoger komt.
• Bovendien zijn de schakel- en remhendels deel van het cockpit, ook handvatten (of stuurlint) en het balhoofd behoren erbij.

Hier zie je de combinatie van stuurpen, stuur en spacers. Afbeelding © Bombtrack

Om een optimale werking te garanderen, moeten stuur en stuurpen correct gemonteerd en afgesteld zijn. In dit artikel geven we je waardevolle tips voor het monteren van het stuur en het afstellen van je cockpit.

Voor het monteren van het stuur of het wisselen van de stuurpen zijn meestal een set inbussleutels en een momentsleutel voldoende.

Het juiste gereedschap voor het monteren van het stuur op de fiets

Om je fietsstuur samen met de stuurpen correct te monteren of af te stellen, heb je geen speciaal gereedschap nodig. In een gemiddeld uitgeruste gereedschapskist zou alles moeten zitten wat je nodig hebt om het stuur te vervangen:

• Belangrijk zijn inbussleutels, bij voorkeur een hele set ervan, zodat je zeker weet dat de juiste maat voor de klemmen van je stuurpen en de aheadkap erbij zit.
• Een moment sleutel zorgt voor het juiste draaimoment en garandeert dat er geen onderdelen of schroeven kapot gaan.
• Om de rem-/schakelhendels op een racefiets of gravelbike op dezelfde hoogte uit te lijnen, is een meetlint of duimstok nodig.
• Bij carbon onderdelen wordt een fiets-montagepasta dringend aanbevolen.

Gereedschap voor de montage van het fietsstuur

Inbussleutels | Moment sleutel | Montagepasta

Bij het wisselen van het stuur van een gravelbike of racefiets moet je meer op letten dan bij het wisselen van een MTB-stuur.

Fietsstuur en stuurpen op racefiets & gravelbike vervangen

Hoe langer je gravelbike reizen of je racefietsrondes duren, des te belangrijker is het dat je je cockpit comfortabel inricht. Zo doe je dat:

Het vervangen van de stuurpen

Het vervangen van de stuurpen op je racefiets of gravelbike is vrij eenvoudig, je kunt het gewoon zelf proberen.

1. Je demonteert eerst het stuur bij de vier schroeven van de stuurpenklem, maakt de twee schroeven aan de zijkant van de stuurpen naar de vorkbuis los en schroeft de aheadkap eruit. Je moet nu de vork vasthouden, als je racefiets of gravelbike niet op de grond staat, omdat de vork anders eruit kan vallen.
2. Trek de spacers en de oude stuurpen eraf en schuif de nieuwe op de vorkbuis. Zorg ervoor dat de bouwhoogte van de nieuwe stuurpen overeenkomt met de maten van het oude model. Als de nieuwe stuurpen lager is in bouwhoogte, kan een extra spacer of het inkorten van de vorkbuis nodig zijn. Als dat niet het geval is, plaats je de eerder gemonteerde spacers weer terug en schroef je de aheadkap handvast terug in de vorkbuis.
3. Als volgende monteer je het fietsstuur met de vier schroeven op de stuurpen. Belangrijk: Let op het kruislings aandraaien (eerst linksonder, dan rechtsboven, dan linksboven, dan rechtsonder) en het juiste moment . Vervolgens stel je met de Ahead-schroef de juiste afstand van de balhoofdset in. Trek hiervoor de voorrem in en beweeg je fiets iets naar voren en achteren. Met je wijsvinger aan de onderkant van de balhoofdset merk je of er nog speling is tussen de vork en de balhoofdset. Minimale omwentelingen van de Ahead-schroef kunnen voldoende zijn om de speling te verhelpen. Draai de Ahead-schroef nooit te strak aan, want dan knel je de balhoofdset.
4. Tot slot richt je de stuurpen recht naar het voorwiel uit en draai je met een momentsleutel de twee zijschroeven zo vast als de fabrikant aanbeveelt.

Goed te herkennen: de Ahead-schroef (zie pijl) en de fabrieksaanbevelingen voor het aan te wenden draaimoment.

Stuurverandering bij racefiets of gravelbike

1. Voordat je een nieuwe dropbar op de gravelbike of een racefietsstuur kunt monteren, moet je de brifters en andere accessoires verwijderen. Hiervoor klap je de rubberen overlappen van de remhendels omhoog en maak je de bevestigingsschroef los (alleen losmaken, niet eruit schroeven).
2. Wikkel het stuurlint volledig af en maak de rem- en versnellingskabels los van het fietsstuur. Deze zijn meestal met isolatietape aan het stuur bevestigd. Trek nu de rem-/versnellingshendels naar beneden en leg ze voorzichtig neer. Ze worden over de kabels aan de fiets gehouden.

De bevestiging van de rem-/versnellingshendel (=brifter) gebeurt via de schroef die zich onder het rubber van de hendel bevindt. Je kunt het eenvoudig omklappen.

3. Nu kun je de vier schroeven die het oude fietsstuur aan de stuurpen bevestigen, losdraaien en het oude stuur verwijderen. Plaats het nieuwe racefietsstuur in het midden van het daarvoor bestemde klemgebied van de stuurpen en schroef het vast. Let erop dat je de vier schroeven nog niet helemaal vastdraait en richt het stuur eerst horizontaal uit. Vervolgens voer je de definitieve stuurmontage uit, daarvoor rijg je de remhendels weer op het stuur – verwissel daarbij niet de linker met de rechter! Je hoeft ze voorlopig alleen grofweg in de juiste positie te brengen en dan ook de bevestigingsschroeven van de remhendels slechts licht aan te draaien.
4. In de volgende stap richt je de hendels uit. Voor de hoogte kun je de opdruk op het stuur, een waterpas of een meetlint gebruiken, beide moeten precies even hoog aan de stuurbocht gemonteerd zijn. Let ook op de hoek van de remhendels. Ze moeten parallel aan de drop van het stuur gemonteerd worden. Bij sturen met flare (buiging naar buiten) dus bijvoorbeeld iets naar buiten gedraaid. Correct uitgelijnd bedekt de remhendel het onderstuur wanneer je van voren naar je fiets kijkt.
5. Zodra je de juiste posities hebt ingesteld, kun je de stelschroeven van de hendels aandraaien en de kabels met isolatietape aan het racefiets- of gravelstuur bevestigen. Bij sturen met interne kabelgeleiding moet je op dit punt natuurlijk de kabels door het stuur leiden. Pas daarna wikkel je het nieuwe stuurlint om beide kanten van het stuur en klap je helemaal aan het einde de rubberen handgrepen van de hendels weer terug.

Het vervangen van een MTB-flatbar is niet moeilijk. Toch moet je zorgvuldig werken, omdat er grote krachten op deze sturen werken!

Stuurverbouwing & het vervangen van de stuurpen op een MTB

Juist op een MTB loont het om te experimenteren met verschillende stuurpennen, stuurbreedtes en -vormen, omdat de rij-eigenschappen door een paar centimeter meer of minder sterk kunnen veranderen.

Montage van de stuurpen op een mountainbike

1. Voordat je de stuurpen van je MTB kunt vervangen en een nieuwe kunt monteren, moet je eerst de oude verwijderen. Hiervoor neem je een passende inbussleutel en maak je de vier schroeven los bij de klemverbinding tussen stuur en stuurpen.
2. Zodra je alle vier schroeven hebt losgedraaid, kun je het stuur verwijderen en voorzichtig naar voren leggen. Het wordt nu nog door de rem- en schakelkabels vastgehouden.
3. Vervolgens maak je de twee schroeven aan de stuurpen los, die aan de zijkant van de vork staan. Ongeveer 1,5 omwentelingen zijn hier meestal voldoende. Nu wordt de grote Ahead-schroef losgedraaid. Let op - als je fiets in de montagehouder hangt, moet je bij het losdraaien van de Ahead-schroef je vork goed vasthouden, anders valt deze eruit. Als je fiets op de grond staat, gebeurt dat natuurlijk niet. Maak nu de Ahead-schroef los, verwijder de spacers (indien aanwezig) en trek de stuurpen naar boven van de vorkbuis.
4. Voor de stuurmontage kun je de handleiding in omgekeerde volgorde volgen. Plaats de nieuwe stuurpen op de vorkbuis en de Ahead-kap met schroef van boven op zijn plaats en draai deze licht aan - let op... de grote Ahead-schroef is een stelschroef en geen vastzetschroef! Nu plaats je het stuur weer terug en bevestig je het met de vier schroeven aan de stuurpen. Gebruik voor de laatste omwentelingen een momentsleutel en let bij het aanhalen altijd op de specificaties van de fabrikant, je vindt deze ofwel op de stuurpen of in de handleiding. Draai de vier schroeven altijd kruislings vast.
5. Als volgende beweeg je je fiets langzaam voor- en achteruit met ingeknepen voorrem . Met je wijsvinger voel je aan de onderkant van de overgang tussen vork en frame of er nog speling is. Als er niets meer wiebelt, kun je ook de zijschroeven van de stuurpen aandraaien. Ook hier is een momentsleutel aan te bevelen. Let er echter van tevoren op dat je het stuur recht uitlijnt. Ga daarvoor midden boven je fiets staan, kijk naar de (verende) vork van je fiets en vergelijk de optische afstanden tussen stuur en vork. Als de afstand aan beide zijden gelijk is, is je stuur optimaal uitgelijnd.
6. Mocht de balhoofdset nog wat speling hebben, draai je gewoon de Ahead-schroef iets verder aan. Daarvoor volstaan meestal al minimale draaibewegingen met de inbussleutel.

Bij de stuurvervanging op de mountainbike maak je eerst de handvatten, remhendels en schakelhendels los.

Stuurmontage van een nieuw stuur op de mountainbike

Een nieuw stuur op de MTB monteren gaat meestal snel en eenvoudig.

1. Verwijder eerst de handvatten en de rem- en schakelhendels van het oude stuur. De rem- en schakelhendels kun je voorzichtig neerleggen en aan de kabels laten hangen of met kabelbinders of isolatietape om het frame wikkelen.
2. In de volgende stap maak je de vier schroeven van de stuurpen los, neem je het stuur eraf en bevestig je het nieuwe in omgekeerde volgorde. Bij het aandraaien van de vier schroeven moet je weer op het juiste koppel letten en de schroeven afwisselend kruiselings gelijkmatig aandraaien. Let erop dat de spleetmaten van de stuurklem boven en onder gelijk zijn.
3. Ten slotte schuif je de schakel- & remhendels en de handvatten weer op het stuur. Let erop dat je de remhendels niet verwisselt en ze zo monteert zoals je ze al eerder had. Met een waterpas kun je de remhendels gelijkmatig uitlijnen, maar meestal volstaat hier ook een optische controle vanaf de zijkant van het stuur.

Vooral in combinatie met onderdelen van carbon (hier de vorkbuis) moet je absoluut een momentsleutel gebruiken en je aan de koppelvoorschriften van de fabrikant houden.

De bijzonderheden bij de montage van carbon fiets-sturen en stuurpennen

Zoals altijd is voorzichtigheid geboden bij de montage van carbon-componenten. Bij de carbon-stuurmontage en de ombouw naar een carbon-stuurpen gelden bij de wissel van je componenten een paar speciale regels.

Hier moet je absoluut op het juiste koppel letten. Om alle schroefverbindingen correct aan te draaien, heb je absoluut een momentsleutel nodig. . In de meeste gevallen vind je op het carbonstuur of de carbonvoorbouw een opdruk met de toegestane waarden in Newtonmeters (NM). Als dat niet het geval is, helpt de handleiding je zeker verder.

Het is ook raadzaam om bij de montage van carbononderdelen zoals racefiets-carbonsturen en mountainbike-carbonsturen speciale fiets-montagepasta – in dit geval carbonpasta – te gebruiken.

↳Materiaal & informatie voor de carbonstuurmontage ↵

Momentsleutel | Carbon montagepasta | Info: Blog momentsleutel | Info: Blog carbonpasta

Let op: Carbonpasta is niet gelijk aan smeer- of anticorrosievetten. Carbonpasta's verminderen niet de hechting, maar versterken deze. Als je meer wilt weten, vind je alle belangrijke informatie over de montage van carboncomponenten in ons artikel "Wat is carbon-montagepasta en waarom heb je het nodig?"

Stuurwissel bij de fiets – wat levert het op?

Nu weet je hoe... maar waarom zou je de moeite nemen en naar de momentsleutel grijpen? Natuurlijk, als een fietsonderdeel verouderd is of uiteindelijk kapot gaat, heb je vervanging nodig. Maar ook bij een gloednieuwe fiets grijpen veel rijders vaak na korte tijd voor een stuurverbouwing naar de momentsleutel.

• De voorbouw bepaalt hoe ver je naar het stuur moet reiken. Korte voorbouw: rechtop zittend, lange voorbouw: gestrekte zithouding!
• De voorbouw kan bovendien een meer of minder steile hoek hebben en daarmee de zitpositie beïnvloeden. De bovenlichaam wordt hoger opgericht of dieper over het stuur gebogen.
• Alle sturen – of het nu voor een MTB, racefiets, gravel, stads- of trekkingfiets is – zijn er in verschillende breedtes en vormen, die de ergonomie, de houding van de armen, de rijstabiliteit en de luchtweerstand sterk veranderen.
• Sturen kunnen bovendien verschillende diameters hebben. Afhankelijk van de grootte van je handen kan dat verlichting bieden.
• Er zijn bovendien verschillende materialen die het gewicht en de stijfheid van het stuur beïnvloeden.

Lees daarvoor de blogpost “Fiets stuur afstellen”, daar vind je alle belangrijke informatie.