Kun je de versnelling van je fiets zelf afstellen? Natuurlijk! Maar eerst moet je in ieder geval een tandje bijschakelen als het gaat om onderhoud! Fietsen is pas echt leuk als alle onderdelen – vooral de versnelling – perfect werken. Een beetje onderhoud en de juiste afstelling zorgen voor een probleemloze werking en verlengen de levensduur van de versnelling aanzienlijk – hier leer je hoe het moet!
De versnelling wordt beschouwd als onderdeel van de aandrijving. Andere fietsonderdelen die daarbij horen, zijn ketting, crank of pedalen. Een schone en goed afgestelde versnelling zorgt ervoor dat alle onderdelen van de aandrijving langer meegaan, want veel van deze onderdelen zijn typische slijtdelen.
|
Regelmatig onderhoud, reiniging en goed onderhoud besparen je daarom veel geld – omdat je minder vaak reserveonderdelen nodig hebt. Een beetje liefde en de juiste afstelling van de versnelling sparen bovendien je zenuwen, want je wordt niet afgeremd door vermijdbare pechgevallen . |
In deze blogpost willen we je helpen om je kettingversnelling door juist schoonmaken, repareren en afstellen weer in topvorm te brengen.
Reserveonderdelen voor fietsversnelling & -aandrijving
Versnellingsgroepen & Reserveonderdelen | Ketting | Cranks | Cassettes | Kettingschijven
Wat heb je nodig voor het afstellen van de fietsversnelling?
Als je de versnelling van je fiets wilt reinigen, repareren en afstellen, dan kan dat niet zonder de juiste accessoires en het juiste gereedschap. De lijst lijkt lang, maar geen zorgen, je hebt niet altijd alles nodig. Afhankelijk van de stap die je uitvoert, kan het benodigde materiaal heel verschillend zijn. In principe is het voldoende als je na het schoonmaken met een inbussleutel of Torx-sleutel controleert of alle schroeven goed vastzitten. Met wat meer uitrusting en fietsreinigers en speciale smeermiddelen ben je in ieder geval op alles voorbereid.
Fietsversnelling reinigen, repareren & afstellen – Gereedschap & Onderhoud:
- Fietsreiniger
- Aandrijfreiniger / Kettingreiniger
- Kettingolie of kettingspray
- Borstels in verschillende vormen
- pluisvrije doeken
- Inbussleutels in de maten 1,5 - 8 mm
- Torxsleutels in de maten T15 - T25
- Kabelknipper of scherpe zijkniptang
- Tang
- Momentsleutel
- Cassette-afnemer
- Kettingzweep
- Kettingpons
- Snelschakel & eventueel snelschakeltool
- Kettingmeter
- Trapasgereedschap
|
Onze tip: Het schoonmaken en afstellen van de versnelling is veel eenvoudiger als je een montagestandaard hebt. Hij houdt de fiets stevig vast, maar je kunt de aandrijving vrij bewegen, wat het werk aanzienlijk vergemakkelijkt! |
Als je fiets er zo uitziet, moet je de versnelling grondig schoonmaken voordat je hem afstelt, anders verplaats je alleen maar vuil!
Het schoonmaken van de fietsversnelling
Of het nu op geasfalteerde wegen, ruige gravelpaden of natuurlijke trails is, vroeg of laat nestelen vuil, stof en modder zich in je versnelling en belasten ze het hele aandrijfsysteem.
|
Onze tip: Maak de versnelling altijd schoon voordat je deze afstelt. |
Als je je versnelling daarbij nauwkeurig bekijkt, zie je of deze alleen moet worden afgesteld of dat vuil en slijtage hun tol hebben geëist.
Waarom moet je de fietsversnelling regelmatig schoonmaken?
Ketting, tandwielen of kettingbladen werken natuurlijk het beste – in de letterlijke zin “vrij van wrijving” – als ze schoon zijn. Een schone versnelling gaat bovendien veel langer mee, omdat vuil het materiaal aantast. Daarom is het bijzonder belangrijk om je versnelling regelmatig schoon te maken.
De “snelle” schoonmaak van de fietsversnelling
Na een tocht is vaak al een kleine schoonmaakactie voldoende.
- Neem een geschikte doek (Belangrijk: een die geen draden trekt) om de ketting en draai de crank een paar rondjes naar achteren, zodat de ketting door je doek loopt. Daarbij wordt grof vuil verwijderd.
- Daarna krijgt elke schakel een druppel kettingolie. Je moet de olie in het midden van de binnenkant van de schakels druppelen.
- Vervolgens schakel je twee tot drie keer door alle versnellingen, om de olie goed te verdelen.
- Veeg overtollige olie met de doek van de ketting af.
De “grondige” schoonmaak van de fietsversnelling
De eerste stappen van de grondige schoonmaak van de versnelling komen overeen met de “snelle schoonmaak", maar deze schoonmaak is iets grondiger, omdat je ook de cassette, de kettingbladen en de derailleurwieltjes schoonmaakt.
- Hiervoor kun je een geschikte borstel gebruiken en de ketting ter plaatse reinigen.
- Na het schoonmaken van je aandrijving met een geschikte reiniger spoel je deze af met helder water.
- Je kunt de ketting ook verwijderen en in ontvetter leggen (werkt ook met een geschikte fietsreiniger en aandrijfreiniger). Daarna moet je ze echter ook weer inbouwen; over het algemeen is deze werkwijze tijdrovend en niet altijd nodig.
Zonder een behoorlijke afstelling van de versnelling rolt er niets op de fiets - daarom is het bijzonder belangrijk om deze schoon te maken, te onderhouden en versleten onderdelen tijdig te vervangen.
De fietsversnelling afstellen - optimaliseer de schakelprestaties!
Als leek durf je je misschien niet aan het afstellen van de fietsversnelling te wagen, maar het afstellen is met wat gereedschap en knowhow niet moeilijk!
In het volgende gedeelte leer je stap voor stap hoe je je fietsversnelling afstelt.
De voorderailleur afstellen
Voorderailleurs zijn met uitsterven bedreigd, want 1x schakelingen zijn in opkomst. Als je fiets een voorderailleur (= de voorste "derailleur" boven de crank) heeft, zijn er bij de meeste schakelsystemen twee schroeven waarmee je de juiste eindstops en de kabelspanning aan de versnellingshendel kunt aanpassen.
- De ketting moet ongeveer een millimeter van het buitenste geleideplaatje van de voorderailleur verwijderd liggen. Visueel gezien is dat bijna in het midden, met een neiging naar buiten (als je in de rijrichting op de fiets staat, rechts). Deze afstelling maak je door het aanspannen of losmaken van de versnellingskabel met de stelschroef aan de versnellingshendel.
- Door te draaien aan de "H" schroef stel je de bovenste aanslag van de voorderailleur in, dus de uiterste positie. Hiermee regel je dat je ketting niet over je grootste kettingblad valt en eraf springt.
- De "L" schroef zorgt voor de onderste aanslag, dus ervoor dat je ketting niet tussen je kleinste kettingblad en het frame glijdt.
Met de afgebeelde schroeven aan je derailleur stel je in hoe ver je ketting beweegt.
2. De fietsderailleur afstellen
Het afstellen van de derailleur is eveneens relatief eenvoudig en met wat oefening voor elke fietser te doen.
Hier leer je stap voor stap hoe je je fietsversnelling moet afstellen:
Eerst stel je de versnellingskabel goed in
- Als je een nieuwe installeert, trek je hem van de versnellingshendel op het stuur door de buitenkabels en leg je de kabel ofwel aan de buitenkant of intern (in het frame). Zorg ervoor dat de versnellingskabel zich zonder weerstand door de buitenkabel beweegt. Je kunt met wat WD40 helpen, zodat de versnellingskabel optimaal door de buitenkabel glijdt.
- Nu voer je de versnellingskabel in je derailleur en zet je hem vast met de daarvoor bestemde inbus- of Torx-schroef.
Let erop dat de versnellingskabel goed gespannen is en dat je vooraf op het kleinste verzet hebt geschakeld met de versnellingshendel.
Met deze stelknoppen (op de versnellingshendel en op de derailleur) stel je de spanning van je versnellingskabel af.
- Nu schakel je door je versnellingen en controleer je of de versnellingswisselingen direct worden uitgevoerd bij het schakelen.
- Controleer de schakelingen in beide richtingen, zowel omhoog als omlaag.
- Met de stelknoppen op de versnellingshendel en op de derailleur zelf kun je de spanning van de versnellingskabel zonder gereedschap corrigeren.
- Als de ketting bij het opschakelen niet naar het volgende kettingblad gaat, moet je de kabelspanning verhogen. Als de ketting moeilijk van het grotere naar het kleinere tandwiel springt, kun je de versnellingskabel iets ontspannen.
Zo stel je de aanslag van de ketting af
Net als bij de voorderailleur, stel je de aanslagen van de ketting bij de derailleur in met de schroeven „H” en „L” in. Hiermee stel je in hoe ver de ketting maximaal naar rechts (buitenkant) of naar links (binnenkant) mag bewegen in de zwaarste en lichtste versnelling.
↪ In het kleinste verzet moet het bovenste derailleurwieltje van de derailleur precies onder het kleinste tandwiel van de cassette lopen. Als dat niet het geval is en je ketting niet in de juiste positie staat, stel je dit af met de H-schroef .
↪ Voor de bovenste aanslag schakel je eerst naar de lichtste versnelling en stel je met de L-schroef het derailleurwieltje van de derailleur zo in dat het precies onder het grootste tandwiel loopt.
De afstand tussen het grootste tandwiel en het bovenste derailleurwieltje moet ongeveer 6 mm zijn
De afronding van de afstelling van de fietsversnelling
In de laatste stap moet je de omsluiting controleren en indien nodig met de daarvoor bestemde schroef afstellen. De omsluiting verwijst naar de afstand of hoek van het bovenste wieltje van de derailleur tot het grootste tandwiel.
- Tussen de twee onderdelen moet ongeveer een afstand van ca. 6 millimeter blijven, zodat een optimale werking gegarandeerd is.
- Bij nieuwere Shimano Schaltwerken is er ter controle van de omhulling een markering aan de achterkant van het derailleur. Bij SRAM derailleurs wordt de omhulling ook wel B-Gap genoemd. Let op: Voor de afstelling is er een speciaal gereedschap voor de omhullingsinstelling.
Rondvliegende takken, vuil en modder zijn leuk, maar vormen een echte uitdaging voor je fietstransmissie. Als je je transmissie zelf kunt afstellen en repareren (en weer schoon kunt krijgen), kun je een trail-dag redden.
Meer handleidingen op de Bike Blog:
- Fiets schoonmaken & onderhouden in de winter
- Fiets schoonmaken – onze beste tips
- Fietsopslag
- Het geheim van de momentsleutel
