Kun je de versnelling van je fiets zelf afstellen? Natuurlijk! Maar eerst moet je op het gebied van onderhoud zeker een tandje bijschakelen! Fietsen is pas echt leuk als alle onderdelen – vooral de versnelling – perfect werken. Een beetje onderhoud en de juiste afstelling zorgen voor een probleemloze werking en verlengen de levensduur van de versnelling aanzienlijk – hier leer je hoe het moet!
De versnelling behoort tot de onderdelen van de aandrijving. Andere fietsonderdelen die daarbij horen zijn ketting, crankstel of pedalen. Een schone en goed afgestelde versnelling zorgt ervoor dat alle onderdelen van de aandrijving langer meegaan, want veel van deze onderdelen zijn typische slijtageonderdelen.
|
Regelmatig onderhoud, reiniging en goed onderhoud besparen je daarom veel geld – omdat je minder vaak reserveonderdelen nodig hebt. Een beetje liefde en de juiste afstelling van de versnelling sparen bovendien je zenuwen, want je wordt niet afgeremd door vermijdbare pechgevallen . |
In deze blogpost willen we je helpen om je kettingversnelling door middel van goed reinigen, repareren en afstellen in topvorm te brengen.
Reserveonderdelen voor fietsversnelling & -aandrijving
Versnellingsgroepen & Reserveonderdelen | Kettingen | Cranks | Cassettes | Kettingbladen
Wat heb je nodig voor het afstellen van de fietsversnelling?
Als je de versnelling van je fiets wilt reinigen, repareren en afstellen, dan kan dat niet zonder de juiste accessoires en het juiste gereedschap. De lijst lijkt lang, maar maak je geen zorgen, je hebt niet altijd alles nodig. Afhankelijk van de stap in het proces kan het benodigde materiaal volledig verschillend zijn. In principe is het voldoende om na het reinigen met een inbussleutel of torxsleutel te controleren of alle schroeven goed vastzitten. Met wat meer uitrusting en fietsreinigers en speciale onderhoudsmiddelen ben je in ieder geval op alle eventualiteiten voorbereid.
Fietsversnelling reinigen, repareren & afstellen – Gereedschap & Onderhoud:
- Fietsreiniger
- Aandrijfreiniger / Kettingreiniger
- Kettingolie of kettingspray
- Borstels in verschillende vormen
- pluisvrije doeken
- Inbussleutels in de maten 1,5 - 8 mm
- Torxsleutels in de maten T15 - T25
- Kabelknipper of scherpe zijkniptang
- Tang
- Momentsleutel
- Cassette-afnemer
- Kettingzweep
- Kettingpons
- Kettingslot & eventueel kettingslottool
- Kettingmeter
- Trapasgereedschap
|
Onze tip: Het reinigen en afstellen van de versnelling is veel eenvoudiger als je een montagestandaard hebt. Deze houdt de fiets stevig vast, maar je kunt de aandrijving vrij bewegen, wat het werk aanzienlijk vergemakkelijkt! |
Als je fiets er zo uitziet, moet je de versnelling grondig schoonmaken voordat je hem afstelt, anders verplaats je alleen maar vuil heen en weer!
Het reinigen van de fietsversnelling
Of het nu op geasfalteerde wegen, ruwe gravelpaden of natuurlijke trails is, vroeg of laat nestelen vuil, stof en modder zich in je versnelling en belasten ze het hele aandrijfsysteem.
|
Onze tip: Reinig de versnelling altijd voordat je hem afstelt. |
Als je je versnelling daarbij goed bekijkt, zie je of hij alleen maar moet worden afgesteld of dat vuil en slijtage hun tol hebben geëist.
Waarom moet je de fietsversnelling regelmatig reinigen?
Ketting, tandwielen of kettingbladen functioneren natuurlijk het beste – in de letterlijke zin “vrij van wrijving” – als ze schoon zijn. Een schone versnelling gaat bovendien aanzienlijk langer mee, want vuil knaagt aan het materiaal. Daarom is het bijzonder belangrijk om je versnelling regelmatig te reinigen.
De “snelle” reiniging van de fietsversnelling
Na een tocht is vaak al een kleine schoonmaakactie voldoende.
- Neem een geschikte doek (Belangrijk: een die geen draden trekt) om de ketting en draai de crank een paar rondes naar achteren, zodat de ketting door je doek loopt. Hierbij wordt grof vuil verwijderd.
- Daarna krijgt elke schakel een druppel kettingolie. Hiervoor moet je de olie in het midden op de binnenkant van de schakels druppelen.
- Vervolgens schakel je twee tot drie keer door alle versnellingen om de olie goed te verdelen.
- Veeg overtollige olie met de doek van de ketting af.
De “grondige” reiniging van de fietsversnelling
De eerste stappen van de grondige reiniging van de versnelling komen overeen met de “snelle reiniging", maar deze reiniging is iets grondiger omdat je ook de cassette, de kettingbladen en de derailleurwieltjes schoonmaakt.
- Hiervoor kun je een geschikte borstel gebruiken en de ketting ter plaatse reinigen.
- Na het schoonmaken van je aandrijving met een geschikte reiniger spoel je deze af met helder water.
- Je kunt de ketting ook uitbouwen en in ontvetter leggen (werkt ook met een geschikte fietsreiniger en aandrijfreiniger). Daarna moet je ze echter ook weer inbouwen; over het algemeen is deze werkwijze tijdrovend en niet altijd nodig.
Zonder een goede afstelling van de versnelling rolt er niets op de fiets – daarom is het bijzonder belangrijk om deze schoon te maken, te onderhouden en versleten onderdelen tijdig te vervangen.
De fietsversnelling afstellen – optimaliseer de schakelprestaties!
Als leek durf je misschien niet aan de afstelling van de fietsversnelling te beginnen, maar het afstellen is met wat gereedschap en kennis niet moeilijk!
In het volgende gedeelte leer je stap voor stap hoe je je fietsversnelling afstelt.
De voorderailleur afstellen
Voorderailleurs zijn met uitsterven bedreigd, want 1x schakelingen zijn in opkomst. Als je fiets een voorderailleur (= de voorste „derailleur” boven de crank) heeft, zijn er bij de meeste schakelgroepen twee schroeven waarmee je de juiste eindstops en de kabelspanning aan de schakelhendel kunt aanpassen.
- De ketting moet ongeveer een millimeter van de buitenste geleideplaat van de voorderailleur verwijderd zijn. Optisch gezien is dat bijna in het midden, met een neiging naar buiten (als je in de rijrichting op de fiets staat, rechts). Deze instelling maak je door de schakelkabel met de stelschroef aan de schakelhendel aan te spannen of los te maken.
- Door aan de „H” schroef te draaien, stel je de bovenste aanslag van de voorderailleur in, dus de uiterste positie. Hiermee regel je dat je ketting niet over je grootste kettingblad valt en eraf springt.
- De „L” schroef zorgt voor de onderste aanslag, dus ervoor dat je ketting niet tussen je kleinste kettingblad en het frame schuift.
Met de afgebeelde schroeven aan je derailleur stel je in hoe ver je ketting beweegt.
2. De fietsderailleur afstellen
Het afstellen van de derailleur is ook relatief eenvoudig en met wat oefening voor elke fietser te doen.
Hier leer je stap voor stap hoe je je fietsversnelling moet afstellen:
Eerst stel je de schakelkabel goed in
- Als je een nieuwe installeert, trek je deze van de schakelhendel aan het stuur door de buitenste hulzen en leg je de huls ofwel aan de buitenkant of intern (in het frame). Zorg ervoor dat de schakelkabel zonder weerstand door de schakelhuls beweegt. Je kunt met wat WD40 helpen, zodat de schakelkabel optimaal door de buitenste huls glijdt.
- Nu voer je de versnellingskabel in je derailleur en bevestig je deze met de daarvoor bestemde inbus- of Torx-schroef.
Let erop dat de versnellingskabel goed gespannen is en dat je vooraf op de shifter naar de kleinste versnelling hebt geschakeld.
Met deze stelknoppen (op de shifter en op de derailleur) stel je de spanning van je versnellingskabel af.
- Nu schakel je door je versnellingen en controleer je of de versnellingen direct bij het schakelen worden uitgevoerd.
- Controleer de schakelbewegingen in beide richtingen, dus omhoog en ook naar beneden.
- Met de stelknoppen op de shifter en op de derailleur zelf kun je de spanning van de versnellingskabel zonder gereedschap corrigeren.
- Als de ketting bij het opschakelen niet naar het volgende grotere kettingblad gaat, moet je de kabelspanning verhogen. Als de ketting moeilijk van het grotere naar het kleinere tandwiel springt, kun je de versnellingskabel iets ontspannen.
Zo stel je de aanslag van de ketting in
Net als bij de voorderailleur, stel je de aanslagen van de ketting bij de derailleur in met de schroeven „H” en „L” in. Hiermee stel je in hoe ver de ketting bij het schakelen in de zwaarste en lichtste versnelling maximaal naar rechts (buitenkant) of naar links (binnenkant) mag gaan.
↪ In de kleinste versnelling moet het bovenste derailleurwieltje van de derailleur precies onder het kleinste tandwiel van de cassette lopen. Als dat niet het geval is en je ketting niet in de juiste positie staat, stel je dit met de H-schroef in.
↪ Voor de bovenste aanslag schakel je eerst naar de lichtste versnelling en stel je met de L-schroef het derailleurwieltje van de derailleur ook zo in dat het precies onder het grootste tandwiel loopt.
De afstand tussen het grootste tandwiel en het bovenste derailleurwieltje moet ongeveer 6 mm bedragen
De afwerking van de afstelling van de fietsversnelling
In de laatste stap moet je de omsluiting controleren en indien nodig met de daarvoor bestemde schroef afstellen. De omsluiting verwijst naar de afstand of hoek van het bovenste wieltje van de derailleur tot het grootste tandwiel.
- Tussen de twee onderdelen moet ongeveer een afstand van ca. 6 millimeter blijven, zodat een optimale werking gegarandeerd is.
- Bij nieuwere Shimano derailleurs er is een markering op de achterkant van de derailleur voor de controle van de omslingering. Bij SRAM derailleurs wordt de omslingering ook wel B-Gap genoemd. Let op: Voor de instelling is er een speciaal gereedschap voor de omslingering instelling.
Rondvliegende takken, vuil en modder zijn leuk, maar vormen een echte uitdaging voor je fietsversnelling. Als je je versnelling zelf kunt afstellen en repareren (en ook weer schoon kunt krijgen), kun je een trail-dag redden.
Meer handleidingen in de Bike Blog:
- Fiets schoonmaken & onderhouden in de winter
- Fiets schoonmaken – onze beste tips
- Fietsopslag
- Het geheim van de momentsleutel
