Wat is een verkeersveilig fiets? Herinner je het nog? Je hebt het eigenlijk op de basisschool geleerd - toen je je fietsdiploma hebt gehaald. Maar een verkeersveilig fiets is niet alleen iets voor kinderen! Eigenlijk zou elke fiets die op openbare wegen rijdt, een 'verkeersveilige uitrusting' moeten hebben. Maar wat heeft je fiets daar precies voor nodig?
Hier kom je te weten welke uitrusting je fiets volgens de StVZO (Wegenverkeerswet) moet hebben, bovendien hebben we nog een paar suggesties die niet per se verplicht zijn, maar toch de veiligheid verbeteren.
Wat levert een verkeersveilig fiets je op?
Sportapparaat, pleziermachine, vervoermiddel - elke fietsliefhebber en fietsenthousiast ziet iets anders in de fiets. Voor politie en handhaving zijn fietsen en e-bikes vooral één ding: verkeersdeelnemers. En die moeten aan een hele reeks voorschriften voldoen, anders dreigt er problemen. Als een fiets aan deze voorschriften voldoet, is het een 'sterke> verkeersveilig fiets' - en ben je aan de veilige kant, en dat meteen dubbel!
- Je krijgt geen problemen. Als je in het openbaar verkeer zonder een StVZO-conforme uitrusting betrapt wordt, betaal je een boete.
- Als je bij een ongeval betrokken raakt, wordt vaak snel de vraag gesteld naar de benodigde veiligheidsuitrusting. En het maakt niet uit of je het ongeval veroorzaakt hebt en/of de benadeelde bent of niet!
- 'Voorgeschreven uitrusting' klinkt altijd heel betuttelend, maar het gaat hier eigenlijk om je eigen persoonlijke veiligheid! Een verkeersveilig fiets heeft gewoon een paar onderdelen die je veiligheid garanderen.
Het maakt je leven als fietser veiliger als je je fiets verkeersveilig maakt, dus met de voorgeschreven veiligheidsuitrusting uitrust!
Moet elke fiets verkeersveilig zijn?
De plicht tot bel en Co. geldt niet alleen voor fietsen in de stad, dus voor stadsfietsen of trekkingfietsen! Het maakt helemaal niet uit of je op de mountainbike over veldwegen scheurt, met de gravelbike op bikepacking-avontuur gaat of racefiets-training op de provinciale weg doet. Altijd als je op openbare wegen rijdt, heb je een verkeersveilig fiets nodig - en dat zijn in Duitsland nu eenmaal zo goed als alle wegen en paden! Zelfs kinderfietsen moeten vanaf een bepaalde grootte ook verkeersveilig uitgerust zijn, en ook voor e-bikes dezelfde regels gelden!
De StVZO is van toepassing op alle fietsen die op openbare wegen en paden worden bereden.
Maar maak je geen zorgen, er zijn niet veel onderdelen voorgeschreven, bovendien dienen ze echt alleen voor de veiligheid in het verkeer.
Wat heeft een fiets nodig om verkeersveilig te zijn?
Je hoeft niet veel geld uit te geven om je fiets volgens de StVO verkeersveilig te maken! Eigenlijk zijn het (afgezien van het remsysteem) slechts 3 onderdelen en ze zijn ook vrij eenvoudig achteraf te monteren, als je fiets ze nog niet heeft.
De fietsbellen
Elke verkeersveilige fiets heeft een fietsbel of fietsbel nodig. Deze moet goed hoorbaar zijn, "helder klinkend", zegt de wet. Claxons, sirenes of andere "geluidssignalen" zijn misschien grappig, maar niet toegestaan. Of je een grote, kleurrijke, opvallende bel of een smalle, nauwelijks zichtbare bel op je stuur hebt, is aan jou, soort en vorm zijn voor een verkeersveilige fiets niet relevant.
Stap 1 naar een verkeersveilige fiets: fietsbel monteren!
Iets heel anders is trouwens een Trail-Bell! Hier wordt op de mountainbike of e-mountainbike een kleine bel bevestigd die bij elke beweging klinkt, om wandelaars en wilde dieren te waarschuwen voor naderende fietsers. Bellen die constant rinkelen zijn in het verkeer echter verboden.
Twee remmen zijn essentieel voor een verkeersveilige fiets!
Het goede nieuws is – bij de meeste fietsen hoef je je hier voorlopig geen zorgen over te maken. Elke fiets heeft twee remmen die "onafhankelijk van elkaar functioneren" en die hebben de meeste fietsen af fabriek. Meestal zijn dat een voorrem en een achterrem. Of je nu twee handremmen of een handrem en een terugtraprem hebt, maakt niet uit. Je kunt hier kiezen met welk systeem je je veiliger voelt. Het is ook aan jou of je met schijfremmen of velgremmen rijdt. Maar let op! Fietsremmen zijn slijtageonderdelen en hebben regelmatige onderhoud nodig. Als ze versleten zijn, remmen ze niet meer veilig!
Er is ook een uitzondering: Bij een fixie zijn er geen remmen, maar een vaste naaf die achteruit moet worden getrapt om te remmen. Volgens de StVZO is dat niet toegestaan. Een fixie is daarom niet verkeersveilig!
Schijf- of velgrem, handrem of terugtraprem – de verkeersveilige fiets heeft twee remmen nodig!
Antislip, stevig vastgeschroefde pedalen
Om je fiets conform de StVZO en verkeersveilig te maken, moeten de pedalen aan verschillende eisen voldoen. Ze moeten stevig vastgeschroefd en antislip zijn, zodat ze ook bij natheid of vorst voldoende grip bieden aan de voeten. Aan de pedalen moeten aan de zijkant gele reflectoren worden aangebracht, die naar voren en achteren schijnen.
Fietsverlichting
Een verkeersveilige fiets heeft goede fietsverlichting en verschillende reflectoren nodig.
- Je hebt een witte koplamp voor nodig.
- Bovendien is een rood achterlicht verplicht.
- Een verkeersveilige fiets moet voor een witte en achter een rode reflector hebben, deze mogen worden gecombineerd met de lampen.
- Tot enkele jaren geleden moesten de lampen vast gemonteerd zijn, tegenwoordig zijn ook accu-verlichting toegestaan, ze moeten alleen tijdens gebruik stevig aan de fiets gemonteerd zijn.
- In de spaken moeten reflectoren of kattenogen worden gemonteerd. Je kunt ook reflectorstrips op de velgen plakken. Reflecterende spaakhulzen zijn ook toegestaan.
Als je geen verlichting op je fiets hebt en deze wilt upgraden, moet je bij de aankoop van de lampen er absoluut op letten dat ze conform de StVZO zijn goedgekeurd.
Goede fietsverlichting maakt je niet alleen 's nachts zichtbaar, het zorgt er ook voor dat je in het donker niets over het hoofd ziet – absoluut essentieel voor een verkeersveilige fiets!
Veilige fiets vs. verkeersveilige fiets
Er zijn bovendien enkele onderdelen die niet door de StVZO worden voorgeschreven, maar die door fietsverenigingen en fietsmagazines toch als extra veiligheidsuitrusting worden aanbevolen, namelijk:
- een kettingkast: Veel kinderfietsen hebben ze, ook op stadsfietsen zijn ze af en toe te vinden – beschermkappen die de ketting en de aandrijving afdekken. Als je ooit een van je schoenveters om de crank gewikkeld of in de ketting verstrikt hebt gehad, weet je waarom. Een kettingbeschermer zorgt ervoor dat kleding niet in de aandrijving van de fiets verstrikt raakt. Dit is vooral belangrijk bij kinderfietsen, ook wie graag rokken of jurken draagt, rijdt er altijd goed mee.
- Spatborden: Ook spatborden zijn niet direct verplicht, maar worden altijd als nuttige uitrusting genoemd. Ze zijn vooral voor all-weather fietsers echt belangrijk, want opspattend water in het gezicht is niet echt bevorderlijk voor goed zicht.
- Meer en meer fietsen en e-bikes zijn uitgerust met achteruitkijkspiegels. Optisch zijn spiegels op de fiets eerder twijfelachtig, maar voor de verkeersveiligheid zijn ze zeker nuttig!
- een jaarlijkse veiligheidscontrole: Ook een service is meestal niet verplicht (tenzij je fiets geleased is en het leasecontract regelmatige onderhoudsbeurten voorschrijft). Maar een fiets die in het verkeer wordt gebruikt, moet minstens één keer per jaar door een professional worden gecontroleerd – net als een auto door de APK. Vooral wielen en remmen worden vaak verwaarloosd, maar moeten altijd betrouwbaar functioneren. Binnenbanden en buitenbanden worden na verloop van tijd broos of poreus en moeten tijdig worden vervangen. En een fiets zonder goed werkende remmen is in het verkeer gewoon gevaarlijk! Tijdens de fietsservice (ook wel jaarcontrole of voorjaarscontrole genoemd) worden alle belangrijke onderdelen van een fiets gecontroleerd en onderhouden.
- Een hoogwaardig fietsslot moet bovendien altijd aan boord zijn, het dient natuurlijk niet voor jouw veiligheid, maar voor die van je fiets, maar kan een hoop ellende voorkomen!
- En dan is er natuurlijk nog de fietshelm!
Spatborden en kettingbeschermers (hier op de Urban Bike) zijn niet per se verplicht, maar zeker belangrijk voor de veiligheid!
Gelden voor een e-bike dezelfde verkeersregels?
Als je e-bike binnen het gebied van de StVZO rijdt, moet deze net zo verkeersveilig zijn uitgerust als elke andere fiets. Als je een snelle S-Pedelec rijdt, gelden echter volledig andere regels, want het wordt niet als fiets beschouwd, maar als bromfiets. Voor de eerste rit moet je je goed informeren welke voorschriften voor een S-Pedelec gelden.
De verkeersveilige fiets op de basisschool
Hebben kinderen ook een verkeersveilige fiets nodig? Dat hangt af van de leeftijd van de kinderen! Bij kleine kinderfietsen wordt vaak afgezien van de verkeersveilige uitrusting. Kinderen hebben nog niet veel lichaamskracht; elk gram dat aan de fiets kan worden bespaard, vergemakkelijkt de handling voor hen. Zolang kinderen alleen op trottoirs rijden, is dat voldoende, maar als je kind in het gebied van de StVZO, dus op de weg, rijdt, moet de fiets aan dezelfde eisen voldoen die ook voor een volwassen fiets gelden. Het moet dan een bel, fietslichten, reflectoren en dergelijke hebben. Veel fietsen voor kinderen vanaf de basisschoolleeftijd en ook jeugdfietsen hebben de benodigde uitrusting daarom al bij aankoop gemonteerd.
Veel basisscholen bieden kinderen de mogelijkheid om het fietsrijbewijs te halen. Je zult zien dat je kind dan direct de eigen fiets (en alle andere fietsen in de buurt) onder de loep neemt en de verkeersveiligheid controleert! Mogelijk dwingt je kind je dan om het een of andere onderdeel achteraf te monteren!
Afgezien van de verkeersveiligheid volgens StVZO is de veiligheid van een kind bijzonder belangrijk! Kleine kinderfietsen worden bijzonder vaak over het hoofd gezien, daarom is het aan te bevelen om met enkele eenvoudige maatregelen de zichtbaarheid van een kleine fietser te verbeteren.
- Een vlaggetje aan een lange stok zorgt ervoor dat de kinderen tussen auto's, vuilnisbakken en andere voorwerpen beter worden gezien.
- Kleding in felle kleuren en een gekleurde fietshelm worden beter waargenomen.
- Als er reflectoren zijn verwerkt in helm en kleding, verbetert de zichtbaarheid bovendien.
- Aan de kleding en de kinderrugzak mogen geen touwtjes hangen die in de fiets verstrikt kunnen raken.
- Ook dagrijverlichting of accu-fietslichten, die ook overdag zijn ingeschakeld, maken kinderfietsen beter zichtbaar.
- Toch moet je een klein kind altijd in de gaten houden als er auto's in de buurt zijn!
Het belangrijkste veiligheidskenmerk van een kinderfiets is een goede pasvorm. Alleen een passende, kindvriendelijk uitgeruste fiets kan door een kind veilig worden gereden en gehanteerd.
Waar geldt de StVZO?
In het gebied van de StVZO (de Duitse wegenverkeerswetgeving) moeten alle fietsen aan de bovengenoemde regels voldoen. Ze geldt op alle openbare verkeersruimtes, wegen, paden en pleinen . Ook op privéterrein kan de StVZO van toepassing zijn, als het privéterrein (bijvoorbeeld een parkeerplaats of een privéweg) openbaar toegankelijk is, hetzelfde geldt voor Wald- en veldwegen. Er zijn eigenlijk heel weinig wegen waar de StVZO niet geldt! Waar je ook bent, met een verkeersveilig uitgeruste fiets ben je altijd aan de veilige kant! Als je een fiets in Duitsland koopt, letten de grote fabrikanten er meestal op om aan de Duitse verkeersveiligheidsvoorschriften te voldoen. Als je een fiets bestelt bij een kleine fabriek aan het einde van de wereld, kan het zijn dat je zelf moet aanpassen!
Nog een tip: De StVZO geldt natuurlijk alleen in Duitsland. Als je met je fiets op reis gaat, gelden in het vakantieland de daar geldende bepalingen! Je moet je daarom van tevoren informeren of daar misschien andere veiligheidsvoorzieningen vereist zijn.
Met een verkeersveilige fiets vermijd je een hoop gedoe!
Moeten ook mountainbikes en racefietsen verkeersveilig uitgerust zijn?
Als je een nieuwe stadsfiets of trekkingfiets koopt, hoef je je meestal geen zorgen te maken, deze fietsen worden door de fabrikant al voor de Duitse markt verkeersveilig uitgerust en voldoen daarmee aan de eisen van de verkeersregels. Ook veel gravelbikes zijn al voorzien van verkeersveilige uitrusting. Bij prestatiegerichte sportfietsen zoals racefietsen en mountainbikes is het met de verkeersgeschiktheid meestal niet ver - is dat toegestaan? Tenslotte zijn ze meer sporttoestellen, toch?
Als je met je racefiets of mountainbike in het StVZO-gebied rijdt (zie boven) moet de fiets verkeersveilig uitgerust zijn, dan ben je aan de veilige kant! Anders dreigen boetes.
Een MTB of racefiets heeft natuurlijk remmen. Ook opgeplakte reflectoren zijn in de sportsector nog net te tolereren. De lampen mag je inpluggen en in de schemering monteren, maar pas op - zodra je een tunnel inrijdt, moeten ze eigenlijk op hun plek zijn! Blijven de fietsbel en de pedalen met reflectoren... dit punt laten we aan je geweten over. Als enkele van deze onderdelen aan je sportieve fiets ontbreken, kun je ze heel eenvoudig aanpassen.
Wanneer is een fiets verkeersveilig - de checklist
Deze uitrusting moet een verkeersveilige fiets hebben:
- helder klinkende bel
- achterlicht (accu of dynamo) met aparte of geïntegreerde zelfverlichting
- voorlicht (accu of dynamo) met geïntegreerde of aparte zelfverlichting
- vast gemonteerde, antislip pedalen met oranje zelfverlichting
- Reflectoren in de spaken, spaakhulzen of opgeplakte reflectoren
- twee onafhankelijke remmen
Dit heeft een verkeersveilig fiets nodig:
Bel | Verlichting | Remmen | Pedalen
Deze uitrusting is bovendien aan te raden:
- Kettingbeschermer
- gripvaste banden
- spatborden
- fietsslot
- fietshelm
De fietsonderdelen verbeteren je veiligheid extra:
Banden | Spatborden | Fietshelm | Spiegels | Fietsslot
Houd er rekening mee dat we alleen informatie zonder garantie kunnen geven over de geldende wetgeving!
