Fietsventielen zijn klein – en toch kunnen ze je veel hoofdbrekens bezorgen. Vooral als je band lek is. Misschien heb je zelfs een nieuwe binnenband klaar liggen, maar, oh nee… het ventiel past niet door het gat van de velg. Ook een vaak voorkomend probleem: De kop van de pomp past niet op het ventiel van je fiets. Om te voorkomen dat dit je overkomt, vind je in dit deel van onze bandenserie alles wat je moet weten over fietsventielen en de verschillende gangbare ventieltypes op de markt en hoe je daarbij de juiste fietspomp koopt.
Wat is een fietsventiel eigenlijk?
Laten we bij het begin beginnen: In je fietsbanden zit lucht. Om die op te pompen, heeft elke fietsband een ventiel nodig. Het zichtbare deel van het ventiel is een klein metalen buisje dat in de fietsband is geplaatst, de verbinding is gevulkaniseerd om ervoor te zorgen dat het stevig en luchtdicht is. Dit metalen buisje is de ventielschacht, en het komt in verschillende lengtes, vormen en diameters, daarom zijn er verschillende fietsventielen. In de ventielschacht zit het eigenlijke ventiel.
Het fietsventiel is een terugslagventiel, de lucht kan met behulp van een fietspomp erin worden gepompt. Als er voldoende druk op de band staat, sluit het ventiel en kan de lucht niet meer ontsnappen.
Vanaf hier wordt het iets ingewikkelder, want op fietsen vind je verschillende ventielen.
Welk ventiel heeft mijn fiets?
Welk ventiel de binnenband kan hebben, hangt af van de velgen van je fiets. De velg heeft een gat, en door dat gat moet het ventiel passen. Er zijn hier twee mogelijke varianten:
- Het gat in de velg heeft een diameter van 6,5 mm. Dan past een Frans ventiel.
- Het gat is 8,5 mm groot, dan passen een autoventiel en een Dunlop-ventiel.
> Als je nieuwe velgen of wielen koopt, vind je in de specificaties meestal een maat in mm of er staat expliciet welk ventiel past.
> Als je een complete fiets voor je hebt en niet weet wat past, kun je het ventiel bekijken en gewoon vergelijken. De drie gangbare fietsventielen zien er anders uit, je kunt met wat oefening meteen herkennen welk ventiel op je fiets aanwezig is.
> Als je alleen een velg (zonder een oude binnenband met ventiel) hebt, kun je ook gewoon het gat opmeten.
Je kunt fietsventielen ook met een gebogen ventielschacht kopen. Dit vergemakkelijkt het oppompen, vooral bij zeer kleine wielen, zoals bij kinderfietsen of kruiwagens. Daarom hebben vooral binnenbanden in kleine maten, dus in 12 inch of 14 inch, gebogen ventielen.
Welke soorten fietsventielen zijn er?
Op de fiets zijn er voornamelijk drie soorten ventielen: Schrader, Presta en Dunlop.
Zoals zo vaak het geval is bij fietsonderdelen, is er helaas geen uniforme naamgeving. Hier is een kleine tabel met alternatieve namen voor de verschillende fietsventielen en de belangrijkste onderscheidende kenmerken:
Ventiel |
Presta Ventiel |
Schrader Ventiel |
Dunlop Ventiel |
|
andere namen |
Sclaverand-ventiel, Frans ventiel, Racefietsventiel |
Autoventiel, MTB-ventiel, Motorfietsventiel |
Normaal ventiel, Fietsventiel, Snelventiel |
|
Afkorting voor het fietsventiel |
SV, RV |
AV |
DV |
|
Diameter velggat |
6,5mm |
8,5mm |
8,5mm |
|
toegestane druk (ook afhankelijk van model en fabrikant!) |
15 bar |
10 bar |
6 bar |
|
Welke fiets? |
vaak op racefietsen en MTB |
vaak op mountainbikes gemonteerd |
op alledaagse fietsen zoals stadsfietsen, trekkingfietsen en kinderfietsen, op oudere fietsen |
Het Dunlop-fietsventiel
Het Dunlop-ventiel, fietsventiel of snelventiel komt zeer vaak voor op de fiets, het is miljoenen keren ingebouwd en getest. Binnenbanden met fietsventiel zijn zeer eenvoudig te vullen, dat is hun grote voordeel, vooral omdat ook de meeste gangbare fietspompen passen. Het binnenwerk van een Dunlop-ventiel kan bovendien zonder gereedschap worden vervangen als het lek raakt. Om een nieuwe binnenband in te zetten, moet je eerst de moer en de ventielkern verwijderen, het ventiel door het velggat steken en vervolgens beide weer vastschroeven. Echter, de maximaal toegestane druk is hier slechts 6 bar, maar voor de meeste alledaagse fietsen en trekkingfietsen is dat voldoende. De constructie maakt het niet mogelijk om de druk in de binnenband nauwkeurig te meten.
De voordelen van het Dunlop-ventiel:
- eenvoudig in gebruik
- stabiele constructie
- wijdverbreid en compatibel met de meeste pompen
Het nadeel:
- hier kan de luchtdruk niet nauwkeurig worden gemeten
- lage toegestane luchtdruk
Het Schrader-ventiel
Zoals de naam al zegt, is het auto-ventiel of Schrader-ventiel niet alleen op de fiets te vinden, het houdt ook autobanden luchtdicht. Dat is ook het grootste voordeel van dit ventiel: Je kunt een fietsband met auto/Schrader-ventiel eenvoudig “bij het tankstation” met de compressor oppompen. Je hoeft dus geen fietspomp mee te nemen als je bereid bent om in geval van twijfel je fiets naar het dichtstbijzijnde tankstation te duwen. Om deze reden is het vaak te vinden op toerfietsen en reisfietsen.
Een autoventiel heeft een diameter van 8 mm en past in een velggat van 8,5 mm, het kan een druk van maximaal 10 bar weerstaan. Om het ventiel te openen, dus om de lucht te laten ontsnappen, heb je een smal voorwerp nodig waarmee je de ventielpen kunt indrukken. Schrader-ventielen kunnen af en toe niet worden opgepompt met eenvoudige of oudere fietspompen.
Voordelen van het Schrader-ventiel:
- Oppompen bij het tankstation zonder problemen mogelijk
- eenvoudige bediening
- stabiele constructie
- maximale druk van 10 bar
Nadelen van het Schrader-ventiel:
- enkele (oudere) fietspompen zijn niet compatibel
- om het ventiel in de ventielschacht te vervangen, heb je speciaal gereedschap nodig
Hoe wordt een auto- of fietsventiel gemonteerd en opgepompt?
De montage van deze twee ventielen is heel eenvoudig:
- Bij beide verwijder je de moer, bij het fietsventiel/Dunlop-ventiel ook het eigenlijke ventiel uit de ventielschacht.
- Dan kun je het ventiel door het velggat schuiven.
- Vervolgens wordt alles weer vastgeschroefd, waarbij de velgmoer alleen met de vingers licht wordt aangedraaid.
- Zeker niet met een gereedschap vastdraaien, het moet alleen voorkomen dat het ventiel bij het oppompen in de velg schuift.
- Nu kun je de juiste fietspomp aansluiten en pompen.
Het Franse ventiel
Het Franse ventiel wordt ook wel Presta-fietsventiel, racefietsventiel of Sclaverand-ventiel genoemd.
Het is met een diameter van 6 mm smaller dan de andere fietsventielen en dus bijzonder geschikt voor smalle velgen, zoals racefietsbanden. Ook mountainbikes worden steeds vaker met Presta- of Sclaverand-ventiel gereden, omdat de kleinere boring de stabiliteit van de velgen minder beïnvloedt. Deze fietsventielen kunnen een zeer hoge bandenspanning tot 15 bar aan, daarom worden ze traditioneel op racefietsen gebruikt. Omdat de ventielstift buiten het ventiel ligt, kan hij eenvoudig worden ingedrukt om lucht te laten ontsnappen. Als je het kleine wiel aan de bovenkant van het ventiel na het oppompen vastdraait, loop je daarentegen niet het risico per ongeluk druk te laten ontsnappen. Het is – en dat klinkt misschien niet wereldschokkend, maar wordt op racefietsen altijd gewaardeerd – tot 5 gram lichter dan vergelijkbare andere ventielen. De bandenspanning kan hier met een pomp met manometer zeer nauwkeurig worden gedoseerd.
De voordelen van het Franse ventiel:
- door de kleinere boring wordt de velg minder verzwakt
- mogelijk maken van een hoge bandenspanning
- de bandenspanning kan zonder gereedschap of pomp worden verlaagd
- enkele grammen lichter dan andere ventielen
- bandenspanning nauwkeurig instelbaar
De nadelen van het Franse ventiel:
- de stift aan de bovenkant van het ventiel is vrij dun, hij kan relatief gemakkelijk verbuigen, bijvoorbeeld bij het verwijderen van de pomp
Hoe pomp ik mijn fiets met een Presta-ventiel op?
De installatie gebeurt op vergelijkbare wijze als bij de andere ventielen. De moer moet worden losgeschroefd, waarna het ventiel door de velgboring kan worden geschoven. Vervolgens wordt de moer weer vastgeschroefd, maar niet te strak aangedraaid.
Het oppompen van een slang met Frans ventiel vereist een paar extra handelingen in vergelijking met andere ventielen:
- Draai de dop van het ventiel.
- Draai de kleine ring aan de bovenkant van het ventiel een paar slagen los.
- Druk twee keer kort op de ventielstift (de bovenkant van het ventiel) om deze los te maken. Als je band lange tijd niet is opgepompt, kan deze wat strakker zitten. Hij komt meestal los met weinig druk. Hierbij ontsnapt wat lucht.
- Schuif de kop van de pomp zo ver mogelijk op het fietsventiel. Ook hier kan wat lucht ontsnappen. Het is belangrijk om de pomp ver genoeg op het ventiel van je fiets te schuiven, anders opent het fietsventiel niet en kan er geen lucht in de slang worden gepompt.
- Als de pomp een hendel heeft, kun je deze nu gebruiken om de pomp te fixeren.
- Nu zit de pomp stevig op het fietsventiel en kun je je band tot de gewenste druk oppompen.
- Je kunt nu de pomp van het ventiel trekken.
- Tot slot wordt de ring weer vastgeschroefd en komt de dop weer op het ventiel.
Bij het oppompen van een slang met een Frans ventiel moet je het volgende in gedachten houden:
- Let erop dat je de pomp altijd recht en zonder te wrikken op het ventiel schuift.
- Als de band niet of slechts met moeite opgepompt kan worden, heb je mogelijk de ventielstift niet ver genoeg opengedraaid.
- Ook als je de pomp van het ventiel trekt, moet je ervoor zorgen dat je deze niet wrikt of te veel beweegt. De punt van het ventiel is vrij fragiel, het kan buigen of zelfs afbreken.
Welk ventiel moet een fietsband hebben om te passen?
Hoe koop je de slang met het juiste ventiel? Dat is helemaal niet zo ingewikkeld.
Je moet weten hoe groot de ventielopening van je velgen is, dan weet je ook welk ventiel past. In de specificaties van de velgen staat 6,5mm of 8,5mm aangegeven, waarbij 6,5mm alleen geschikt is voor Presta-ventielen, in velgen met een 8,5mm grote boring passen alle slangen.
Als je in een velg met een grote boring een slang met een smal Presta-ventiel wilt plaatsen, kun je met een ventielmoer of velgmoer voorkomen dat het ventiel te los zit. Dat is echter meer een noodoplossing, en het wordt afgeraden om een smal ventiel in velgen met grote boring te gebruiken, want bij deze combinatie kan de boring de slang beschadigen.
Bovendien is de ventiellengte belangrijk. Hier hangt het af van de hoogte van je velgen, want het ventiel moet natuurlijk ver genoeg uit de velg steken zodat de fietspomp kan grijpen. Als het ventiel te kort is, kun je een ventielverlenging installeren.
|
Bij nieuwe slangen is het type ventiel en de lengte altijd op de verpakking en in de productspecificaties aangegeven. |
Hier kun je het ventiel uitstekend herkennen, zo koop je de juiste slang. Afbeelding © Tubolito
Wanneer heb ik een fietsventieladapter nodig?
Er zijn rondom het fietsventiel verschillende adapters en accessoires. Je kunt met een ventielverlenging de lengte van het ventiel aan de velgwand aanpassen of met de ventiel- of borgmoer het ventiel bevestigen. Hier enkele van de belangrijkste Accessoires voor fietsventielen:
De ventielverlenging
Je kunt fietsbinnenslangen in verschillende ventiellengtes kopen, er zijn ventielen met een lengte van 48mm of 36mm, maar ook 60mm of zelfs 80mm ventiellengte zijn verkrijgbaar. Voor bijzonder hoge velgen is dat echter niet voldoende. Veel racefietsvelgen, vooral aero-velgen, hebben een bijzonder hoge velgwand. Een regulier fietsventiel is voor zulke hoogprofiel-velgen te kort, dat wil zeggen, er steekt niet genoeg ventiel uit de velg om de band op te pompen. In dit geval kun je binnenslangen met een bijzonder lang ventiel zoeken of een ventielverlenging monteren.
De ventielverlenging vergemakkelijkt het oppompen bij bijzonder hoge velgen. Afbeelding © Birzmann
De ventielinzet
Als je fietsventiel lek is, kun je de binnenband blijven gebruiken nadat je de ventielinzet hebt vervangen. Bij een Presta-ventiel met een verbogen ventielstift kun je ook de ventielkern vervangen.
De velgmoer
De velgmoer, overwerpmutter of ventielmoer bevestigt het ventiel in het velggat. Als je een nieuwe of pas geplakte lege binnenband wilt installeren, is dat erg handig, want zo kan de binnenband niet wegglijden als je de pomp aanzet.
De ventieldop
Bij nieuwe binnenbanden zit er een ventieldop op het ventiel, je moet deze na het oppompen weer vastschroeven. Als deze ontbreekt, is dat geen ramp, maar vooral het fijne Franse ventiel wordt goed beschermd door de dop. Ook de andere ventielen verzamelen minder vuil onder de dop. Belangrijk is de dop echter vooral op reservebinnenslangen! Hier zijn er daadwerkelijk meldingen van ventielen die door de eromheen gewikkelde binnenband zijn geboord, en fietsers die dan radeloos met een kapotte reservebinnenslang in de wildernis stonden.
De pompadapter
De adapter voor de fietspomp is niet direct een accessoire voor een fietsventiel, maar hoort absoluut bij onze lijst! Omdat veel fietspompen niet op alle drie de ventielsoorten passen, kun je adapters kopen die in de luchtpomp worden ingebouwd.
Er zijn bovendien adapters die het mogelijk maken om alle drie de ventielsoorten bij het tankstation op te pompen.
Als je pomp niet compatibel is met alle ventielen, kun je pompkoppen bijkopen of een adapter installeren. Afbeelding © SKS
De gevreesde ventielbreuk
Een fietsventiel dat plotseling afscheurt … klinkt niet goed en gebeurt gelukkig ook niet al te vaak. Als het ventiel niet recht in de ventielopening van de velg zit, kan het onder druk op een gegeven moment afscheuren. De reden hiervoor kan een onjuiste installatie zijn. De binnenband kan echter ook “verplaatsen”; dat gebeurt als de moer vergeten is.
Ook een Presta-ventiel in een grote opening kan zich op deze manier losmaken.
Meestal plopt het ventiel niet volledig af, het scheurt aan, de lucht ontsnapt dan afhankelijk van de grootte van de schade meer of minder plotseling. In dit geval helpt maar één ding: de rest van de binnenband eruit halen. Bekijk de ventielopening van je velg. Is deze erg scherp? Dan kan deze misschien gladgemaakt worden. Dan moet je een nieuwe binnenband plaatsen.
Hoe vind ik de juiste fietspomp voor mijn ventiel?
De pompdiameter voor Presta-ventielen en Dunlop-ventielen is gelijk, een pomp past daarom op beide ventielen.
Standpompen hebben vaak twee openingen, dan past het kleinere gat op Franse ventielen en fietsventielen (Dunlop), via de grotere opening kun je autoventielen oppompen.
Minipompen of handpompen passen vaak maar voor één ventiel, maar er zijn ook modellen waarbij de afdichtrubber in de pomp kop gedraaid kan worden en daarmee verschillende diameters dekt.
Vooral bij Franse ventielen wordt een pomp met vergrendeling (dus een klemmende hendel) aanbevolen, zodat de pomp blijft zitten en het ventiel niet beschadigd raakt.
Autoventielen kun je met een bijpassende standpomp of handpomp oppompen, maar je kunt ook met je fiets naar het tankstation gaan en daar de compressor gebruiken. Voor de andere twee ventielen zijn er adapters. Voor de hoge druk die op racefietsbanden wordt gepompt, zijn de 5 tot 7 bar die een tankstationcompressor haalt vaak niet voldoende!
Welk fietsventiel is nu het beste voor jouw fiets?
Als je een Racefiets rijdt, is een Frans ventiel meestal de enige optie, de meeste van de smalle velgen hebben een kleine boring, daarmee is de vraag ook al beantwoord. Op het Gravel Bike ziet het er vergelijkbaar uit.
Op het MTB heb je de keuze. Wil je de grotere stabiliteit van de velgen met kleine boring, dus een Sclaverand = Frans ventiel? Of wil je de stabiele ventielschacht van een autoventiel en de mogelijkheid om bij het tankstation te pompen?
Omdat ze robuust en ongecompliceerd zijn, zijn fietsventielen (dus Blitzventielen of Dunlop) vaak te vinden op stadsfietsen, op kinderfietsen en trekkingfietsen.
Als je veel onderweg bent, is een autoventiel heel praktisch, want daarmee kan je bij elk tankstation oppompen. Daarom worden autoventielen graag gemonteerd op trekkingfietsen en reisfietsen, maar ook op alledaagse fietsen zoals stadsfietsen.
Er is hier dus geen algemeen antwoord, elk ventiel heeft zijn voordelen en nadelen.
De blogserie die je alles vertelt wat je moet weten over fietsbanden:
